Niniejszy post jest kontynuacją tematu kompensacji mocy. Dlatego na samym wstępie chciałbym zasugerować Państwu lekturę części pierwszej tutaj.
Zgodnie z tym co pisałem w pierwszym poście na temat kompensacji mocy, astygmatyzm wiązki skośnej wywołany jest przez te promienie, które padają na soczewkę pod kątem innym niż prosty. Im jest on większy, tym większe są aberracje. O ile w przypadku widzenia dali możemy założyć, że promienie będą padać na soczewkę prostopadle, to jednocześnie z bardzo dużym prawdopodobieństwem możemy przyjąć, że nie stanie się tak podczas patrzenia z bliska – kąt padania promieni na soczewkę z pewnością będzie inny niż prostopadły, co jest równoznaczne z koniecznością kompensacji mocy.
Zależność
Poniższe dwa wykresy przedstawiają zależność mocy skompensowanej od kąta krzywizny oprawy. Oczywiście należy pamiętać, że jest on tylko jednym z czynników, które wpływają na rzeczywistą wartość mocy soczewki – pozostałe parametry podałem w pierwszym poście.
> > > > > > > > > < < < < < < < < <
KOMPENSACJA DO DALI
KOMPENSACJA DO BLIŻY
Analizując oba wykresy widzimy wyraźne różnice pomiędzy nimi. Kompensacja mocy do dali ze względu na krzywiznę oprawy jest bardzo mała (dla standardowych kątów, które mieszczą się w przedziale od 2˚ do 8˚). Zupełnie inaczej prezentuje się natomiast kompensacja mocy do bliży. Zauważmy, że nawet dla kąta 0˚ (oprawa próbna lub foropter) konieczna jest zmiana mocy o 0.2 D.
Poniżej prezentuję jeszcze jedno porównanie. Oba rysunki dotyczą soczewki o mocy: +7.50 D z cyl. -1.00 D (40˚). Należy je zinterpretować w następujący sposób: nie uwzględnienie korekcji astygmatyzmu wiązki skośnej skutkuje wywołaniem dystorsji.
Po lewej stronie znajduje się mapa rozkładu mocy cylindrycznej, nieskompensowanej soczewki. Po prawej wizualizacja rzeczywistego obrazu postrzeganego przez użytkownika, który jest pogorszony o astygmatyzm wiązki skośnej, zwłaszcza w peryferiach soczewki. Chcąc uzyskać obraz jak najlepszej jakości, powierzchnię cylindryczną soczewki, wynikającą z recepty, modyfikuje się o cylinder korygujący astygmatyzm wiązki skośnej.
Innymi słowy, od obrazu nr 1 odejmujemy obraz nr 2 i otrzymujemy obraz nr 3 z minimalnymi aberracjami, co ilustrują poniższe mapy:
Oś
Astygmatyzm wiązki skośnej występuje niezależnie od wady refrakcji pacjenta. Dlatego nawet soczewki sferyczne będą posiadać wartości cylindryczne. U pacjentów, którzy posiadają astygmatyzm, sumuje się go wektorowo
z astygmatyzmem wiązki skośnej. Przykładowo, jeżeli pacjent posiada astygmatyzm w osi 90˚, zaś oś astygmatyzmu wiązki skośnej wynosi 75˚, to wartość cylindra będzie (finalnie wykonanej soczewki) zawierała się w przedziale 75-90˚. Do obliczeń wykorzystywany jest iloraz wektorowy, co skutkuje tym, że rzeczywista oś zawsze będzie bliższa osi cylindra o większej mocy. Inaczej rzecz ujmując, jeżeli pacjent posiada wysoki cylinder, np. o wartości -3.00 D, wówczas oś wypadkowa nie będzie specjalnie odbiegać od tej z recepty, gdyż udział astygmatyzmu wiązki skośnej będzie niewielki. Natomiast w przypadku zamówień z niewielkim cylindrem, np. -0.25 D, oś wypadkowa ulegnie znacznej modyfikacji, właśnie z tego powodu, że udział astygmatyzmu wiązki skośnej będzie większy.
Przykład poniżej:
Astygmatyzm pacjenta = 1.00x50˚
Astygmatyzm wypadkowy = 1.03x42.26˚
Astygmatyzm skośny = 0.65x(173.5˚)
Mam nadzieję, że przedstawione informacje okażą się Państwu przydatne, mimo że tematu kompensacji mocy z pewnością nie wyczerpałem. Proszę jednak pamiętać, że chociaż wzory kompensujące moc są opatentowane, zastrzeżone i różnią się między poszczególnymi producentami soczewek, to w gruncie rzeczy bazują na podobnych mechanizmach.
Mateusz Grzonka - Optometrysta, Specjalista ds. Szkoleń z Zakresu Optyki
Optyk okularowy i optometrysta, absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 2013 roku Prezes Koła Naukowego Optyki i Optometrii na tym Uniwersytecie, a od 2012 roku członek Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki. W ramach European Intensive Programme ukończył School on Science Management for Scientists and Engineers na Uniwersytecie w Genui we Włoszech. Obecnie pracuje jako Specjalista ds. Szkoleń w firmie JAI KUDO Polska.
JAI KUDO POLSKA SP. Z. O. O
Poznań, Chodzieska 15,60-418 Poznań
Tel. (61) 652 46 19 Fax. 800 080 139
info@jaikudo.pl
ww.jaikudo.pl
